Lazca PC?

NOT:Bu anlattıklarımız doğru olarak yapıldığı taktirde bir sorun çıkmayacaktır bunun dışında yanlış yapabileceğiniz işlemlerden doğabilecek sorunlardan Lazuri.Com Sorumlu değildir.

LazcaPC? Başlığı sakın sizi yanıltmasın. Başta belirtmem gereken husus, bu sayfalarda sadece Bilgisayarınızda Lazca Font (Lazca yazı karakteri) kullanımı hakkında en azından yeni bilgisayar kullanmaya başlamış olanlar için acizane  birkaç önbilgi aktaracağım. Bu bilgilerden dahasını bilenleriniz olduğunu biliyorum eklemek istediğiniz konulara açığım. 

Lazca karakterleri okuyabilmeniz için

• En başta yapmanız gereken burayı tıklayıp Alboni (127KB)adındaki Font'u "C:\" sabit diskinizde 'Windows\' dizininde, 'Fonts' dosyasının içine (C:\Windows\Fonts) kopyalamanız (Download etmeniz)olacak. Aslında tüm yapmanız gereken sadece bukadar. Karakter şimdi hazır. Bu fontla yazılmış yazıları artık okuyabilirsiniz. (Örnek olarak alboni font seçilmiştir diğer fontlar için de aynı işlem gerekmektedir. Diğer fontlara buradan ulaşabilirsiniz. Sıkıştırılmış dosya(.zip)lardaki fontlar .zip dosyasından çıkarıldıktan sonra Windows\Fonts dizinine atılmalıdır.)

  Eğer font`u hala yüklemediyseniz bundan sonra yazılanları okumanız boşuna olacaktır zira anlatırken Lazca Font'ta kullanacağım. FONT YÜKLE

Alboni yazı karakteri Fonts dosyasına kopyalandığında Adı 'LazuriATHLETIC' olarak değişecektir. Bundan sonra yapmanız gereken tek şey herhangibir yazı programında (Örneğin:WordPad, M.Word vs.) yazı karakteri olarak 'LazuriATHLETIC'i seçmeniz ve Lazca Karakter ile Lazcanızı yazıya dökmek olacaktır. Bazı yazı programlarında bu karakterin adı 'LzatriZUHLEUİC' olarak görünebilir bunun sebebi: Bazı yazı programları kullanıcıya kolaylık olsun diye karakter secimi yapılan yerde direk olarak yazının nasıl göründüğünü gösterir bunu yaparken karakteri kullandığı ve yazıda kullanılan harflerin yerine lazca harfler geçtiği için böyle anlamsız bir kelime ortaya çıkar. Buradanda anlayacağınız gibi klavyede bazı harf`ler değişik tuşlardan yazılır örneğin Türkçe karakterde 'P' harfi olan tuş Lazca karakterde 'O' harfi için kullanılır.(Alboni`yi hazırlayanın taktiri)

Lazca karakter ile yazabilmeniz için

Bu karakterlerin hangi tuşlarda olduğunu açıklayan bir resim hazırladım bu resimi kopyalayıp kâğıda döktükten sonra yazı yazarken alışanakadar bundan yararlanabileceğinizi ümit ederim.

 Tuş'larda gördüğünüz gibi 'Ô' 'Û' 'Â' harflerini tek tuş ile yazamıyoruz. Bu harfleri yazmak için aynı Türkçe`de şapkalı(â)yazarken kullanılan sistem uygun görülmüş ve aynı şekilde hazırlanmıştır bilmeyenlere anlatacak olursak: resimde üzerinde kırmızı renkde 1 ve 3 yazan tuşları kullanarak bu harfleri yazabiliriz 1 isimli tuşa basık tutarak 3 isimli tuşa basıp bırakıldığında birşey yazılmadığını göreceksiniz fakat bunlara bastıktan sonra 'P' 'T' 'Z' (herhangi biri)tuşlarına bastığınızda bu harflerin  'Ô' 'Û' 'Â' olarak yazıldığını göreceksiniz.Böylece 35 harfin hepsini Türkçe klavye`de kullanabilirsiniz.

Yavuz Yazıcı / Lazuri.Com

LAZ ALFABESİ (LAZURİ ALBONİ)

Lazca yakın zamana kadar yazılı olmayan bir dil durumundaydı. Ancak 1920`li yıllardan itibaren Lazca`yı yazılı bir dil haline getirme çabaları görülmeye başlandı. Prof.Niko Maar`dan öğrendiğimize göre ikinci Abdül Hamit döneminde bu alanda çalışmalar yapan Hopalı Faik Efendi baskılara mağruz kaldı. Ailesi ile birlikte sürüldü,çalışmalarına el konuldu.

Lazca`nın Yazılı bir dil haline getirme çabalarında en önemli pay İskender Wiûzşi`ye aittir. 1920`li yıllarda SSCB`de İskender Wiûzşi Latin kökenli bir Laz Alfabe`si hazırladı. O dönemde SSCB`de açılan Laz okullarında bu alfabe ile Laz çocuklarına Lazca eğitim verildi. Ayrıca  İskender Wiûzşi, Latin harflerini temel alarak kendi hazırladığı alfabe ile birçok Lazca kitap yazdı. İskender Wiûzşi Lazca`nın yazılı bir dil haline getirilmesi için gösterdiği çabalardan ötürü 1938`lerde katledildi.

Fahri Lazoğlu(Kahraman) tarafından Latin harflerine dayalı olarak hazırlanan Lazuri Alboni 1984 yılında kamuoyuna duyuruldu. Laz Alfabesi oluşturma çalışmalarına 1970`li yıllarda başlamıştır. Lazoğlu Alfabesi, ilk kez Almanya`da bir grup Laz tarafından LAZEBURA isimli dergide yayınlanmış ayrıca Kafkasoloji kongrelerine sunulmuştur. 35 harf`li Laz Alfabesi (Lazuri Alboni) 1993 yılında OGNİ dergisinde yayınlanarak Türkiye Lazları içinde Laz diline ilgi duyanlar tarafından kullanılmaya başlandı. Laz Alfabesinde  Türkçe`de bulunan 'I' 'Ö' 'Ü' bulunmazken Türkçe`de bulunmayan  Ö, X,  Ü,  Q,  Ô,  Û,  Â,  3,  W` sessizleri bulunmaktadır.

İsmail Bucaklişi / Lazuri.Com