|
Denizini
Kaybeden Karadeniz - 1
Şükran Özçakmak
Fotoğraflar: Bünyamin Aygün
122 milyon dolarlık yolu heyelan aldı
Sarp-Hopa yolu 3 yıl önce 122 milyon dolar maliyetle bitirildi. Yol trafiğe
henüz açılmıştı ki heyelan başladı. Tünelin ağzı, düşen taşlarla tahrip oldu.
Heyelan durdurulamayınca tek şeridi kapatıldı. Karayolları yetkilileri şimdi
heyelanı durdurmanın yollarını arıyor...
 Kalanlar bari kurtarılsın diye...
Denizin ve yeşilin ezgisi vardı Karadeniz'in kemençesinde, tulumunda. Denizin
ve yeşilin coşkusu vardı Karadenizlinin yüreğinde. Yargı kararlarını ezerek
ilerleyen Karadeniz Sahil Yolu'nu Artvin Sarp Sınır Kapısı'ndan Sinop'a kadar
dolaştık. Gördük ki coşkusuna gem vurulmuş, kabaran yüreği karaya vurmuş
Karadenizlinin. Yol, Karadenizlinin devlet otoritesine karşı olan güvenine,
itaatine, belki de tarihinde ilk kez darbe vurmuş. "Denizle yol arasında kaldık.
Yola hasrettik, sorgulamadık. Şimdi cezaevindeki mahkûmlar gibiyiz" diyor
Karadenizli.
Sarp-Samsun arasındaki yol; gerekli hiçbir hazırlık yapılmadan başlamış ve
yüzde 80'i tamamlanmış. Geri dönüşü olmaması için de yargı kararlarıyla adeta
yarışılmış. Güzergâh noktaları belirlenerek ihale edilen projesiz yolda, halen
gecikmeden kurtarılabilecek yerler var. Yakakent - Sinop yolu henüz 4.
kilometrede. Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe'nin deyişiyle, "yapanın eli kolu
kırılsın" demeye varmadan kurtarılabilecek güzelim koylar, Karadenizlinin
deyişiyle, "özünde bir, sözünde bir" hükümet üyelerinin yolunu gözetmekte...
Sarp Sınır Kapısı'ndan başlayan ve Gerze Yakakent'e kadar kıyısı doldurulan il
ve ilçelerde yaptığımız araştırmanın ilk durağı olan Sarp - Hopa yolunda
hesapsız yapılan yolun ağır maliyeti var.
Vatandaşın, "Faturayı biz ödedik, hesabını kim verecek?" dediği 19 kilometrelik
yolun öyküsü 1975'li yıllarda başladı. Aslında Karadeniz'de doğanın dengesinin
bozulamayacağının ilk belgesi gibiydi Sarp - Hopa yolu. Deniz, yolla birlikte
üzerindeki otomobilleri de alıp götürünce yol inşaatı bu kez biraz daha içeri
kaydırıldı.
Sarp Sınır Kapısı'nın açılmasıyla, önce genişletme çalışması başlatılan bu yol,
daha sonra Karadeniz Sahil Yolu Projesi'ne dahil edilip bölünmüş yola
dönüştürülmek istendi. 1997'de yol inşaatı 50 milyon dolara (yaklaşık 78 milyon
YTL) ihale edildi. Yapımı yılan hikâyesine dönen yol, 3 yıl önce 122 milyon
dolar (yaklaşık 190 milyon YTL) maliyetle bitirildi. Bu yolun kilometresi 6.5
milyon dolara, yani otoban maliyet fiyatına yapılmış oldu.
Yolun üzerinde, en uzunu 1100 metre olmak üzere 3 ayrı tünel geçişi var.
Bunlardan en uzunu olan Esenkıyı tünelinin girişi heyelan nedeniyle hasar gördü.
Heyelan durdurulamayınca da duble yolun bir yönü kapatıldı, ulaşım tek yönden
sağlanmaya başlandı. Tüneller de atıl kaldı.
Fazla dinamit yapıyı bozdu
Karayolları şimdi heyelanı durdurmanın yollarını arıyor. Ancak Kemalpaşa
Belediye Başkanı Yalçın Emiralioğlu, şöyle dedi:
"Zamanında yolun fizibilitesini hazırlamadılar. İşi çabuk bitirelim diye 10 ton
yerine 150 ton dinamit attılar. Toprak ve kayaların yatağı yerinden oynadı.
Şimdi de 'Olmadı, yeniden yapacağız' diyorlar. Burada mağdur olan yalnızca
Karadenizli değil tüm Türkiye. Trilyonlarca lira denize döküldü. Karayolları,
heyelanı durduracak teknoloji bulamazsa, üç ayrı tünelle yapılan bu yol atıl
kalacak ve yerine denize kazık çakılarak yeni bir yol yapılacak. Ancak 3
kilometre kıyı şeridimiz kaldı, buna izin vermeyiz."
Karayolları yetkilileri ise çözüm arayışı içinde olduklarını belirtmekle
yetiniyorlar. Heyelanın önlenmesi veya denize kazık çakılarak yeni bir yol
yapılmasının ise Karadeniz Sahil Yolu'nun tümden bitirilmesinden sonra gündeme
geleceği bildiriliyor.
TIR'ların bekleme parkı yok
Bu yoldaki plansızlık sadece bununla sınırlı değil. Sarp Sınır Kapısı'nda iki
ayrı tünelin içinden uzun TIR kuyruğu dikkat çekiyor. Uluslararası ticareti
artıracağı düşünülerek planlanan sahil yolu projesinde, sınır kapısı gerekliliği
olan TIR bekleme parkları unutulmuş.
Gümrük kontrolü işlemleri ağır aksak ilerlediği için Sarp Kapısı'ndan Rusya'ya
geçmek isteyen TIR'lar, bazen 15 -20 gün boyunca tünelin içinde, karanlıkta ve
egzoz dumanı içinde beklemek zorunda kalıyor.
Günlerce tünele hapsolan TIR şoförleri, tünelin içinde yemek pişirme
zorunluluğundan, tuvalet ihtiyacını giderememekten, çöplerini atacak yer
bulamamaktan, vatandaş da trafik ve kötü kokudan şikâyet ediyor.
1.5 milyar $ dediler, 4.5 milyar $ gitti
Fizibilite çalışması yapılmadan, heyelanlı bölgeler tespit edilmeden, çevresel
etki değerlendirmesi yapılmadan, "Çizgi Projesi", yani "Hat Belirleme
Projesi"yle 1987'de ihale edilen Sinop - Sarp arası Karadeniz Sahil Yolu'nun
maliyeti yaklaşık 4.5 milyar doları (yaklaşık 7 milyar YTL) buldu. Oysa ilk
maliyet yaklaşık 1.5 milyar dolar (yaklaşık 2.3 milyar YTL) olarak
hesaplanmıştı.
Maliyet neden arttı?
Projesiz ihale edilen yolun güzergâhları, bazı yerlerde AB standartlarına
uymadığı, bazı yerlerde ise belediyeye arsa kazandırmak, hatırı sayılır
kişilerin işyeri veya evlerine dokunmamak için açılan tüneller gibi gerekçelerle
değiştirilince maliyet beklenenin kat kat üzerine çıktı. Oysa Karayolları Genel
Müdürlüğü, Karadeniz sahillerini kurtarmak için sivil toplum örgütlerinin
üniversitelere hazırlattığı alternatif güney projelerini, "Tünellerle geçiş
pahalı olur" gerekçesiyle dikkate bile almamıştı.
Artvin Sarp Sınır Kapısı'nda 15 Kasım 1997'de başlayan ve Samsun'u kapsayan
sahil yolu güzergâhının yüzde 60'ı deniz dolgusuyla yapıldı. Projede, Giresun
Piraziz - Sarp arasındaki 112 noktada toplam 175 adet hidrolik köprü, 25 noktada
20 bin 901 metre tünel, 50 adet köprülü kavşak, 71 hemzemin kavşak, L, U ve T
olmak üzere 221 mahmuz bulunmakta.
Yapılan araştırmalar, doğal yapının yüzde 80'inin bozulduğunu ortaya çıkarıyor.
Plajların yüzde 90'ı tamamen yok edildi.
 Taş manzaralı çay bahçeleri
Artvin'in Arhavi ilçesi ise artık sahil beldesi değil yol beldesi. Denize sıfır
olan çay bahçeleri ve aile gazinosunun önünde 20 metrelik bir toprak yığını var.
Yol, denize sıfır geçiyor. Çay bahçelerinde kimse oturmuyor. Gazinonun penceresi
toprak olduğu ve yola baktığı için, bugüne kadar binanın hiç kullanılmayan
çatısı terasa dönüştürülmüş ancak vatandaş buraya da uğramıyor.
 Hopa girişi unutulmuş!
Hopa'ya gelindiğinde araçları başka bir sürpriz bekliyor. Çünkü yolda Artvin -
Hopa girişi unutulmuş. Artvin'den gelen otomobiller, Hopa girişindeki viyadükte,
ne yöne gideceğini kestiremediği için ansızın duruyor ve kazaya neden oluyor.
Karayolları, yolun sağına yol açmak istemiş ancak bu alanın dar olduğunu görünce
vazgeçmiş. Şimdi çözüm aranıyor.
Denizini Kaybeden Karadeniz - 2 »»
- Rize'de neler oldu?
- Aksu kurtulacak mı?
- Öldürülen çevreci avukatın evinin önüne 7 metre duvar ördüler
- Dağlarla deniz arasında sıkışan ilçeler...
- Kalkavanların yalısı Rize'nin plajını kurtardı
- Fırtına Deresi ÇED'den nasıl çıkarıldı?
Kaynak:Milliyet
_______________________
Basından aktardığımız diğer başlıklara [buradan]da ulaşabilirsiniz. Lazuri.Com |
