|
Karadeniz
Sahil Yolu Karadeniz'i Yokedecek
40'ı aşkın Karadenizli, Karadeniz Sahil Yolu
Projesi'nin henüz başlamamış olan Çayeli-Ardeşen-Arhavi
bölümünü durdurmak için İstanbul'da bir araya geldi. Karadenizli'ler
"Burada diz boyu hukuksuzluk var" diyor.
26
Aralık Pazar günü bir araya gelen 40'ı aşkın
Karadenizli, Karadeniz Sahil Yolu Projesi'nin henüz başlamamış
olan Çayeli-Ardeşen-Arhavi bölümü için ne yapılacağını
tartıştılar.
Karadenizliler, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın
dünürü ile Cengiz İnşaat tarafından hafriyat ve yapımı
sürdürülen Karadeniz Sahil Yolu'nun Çayeli-Ardeşen-Hopa kesimi
için hukuksal mücadele ve eylemler planlanıyor.
Pazar günkü toplantının katılımcıları,
denizin ve doğanın korunması, bölgenin ekolojik yaşamının
olumsuz etkilenmemesi için demokratik yollarla gerçekleştirecekleri
muhalefet eylemleriyle olayın iç yüzünü kamuoyuna duyurmayı
hedefliyorlar.
Aralarında çok sayıda avukat, sanatçı, mühendis,
denizci ve çeşitli mesleklerden yöre insanından meydana
gelen "aktivistler" konuyu tartışarak neler
yapılması gerektiğini belirlediler.
Tahsin Ocaklı, Av.Cihan Eren, Av.Arzu Kal, İsmail Avcı
ve Hasan Sıtkı Özkanç'ın da bulunduğu toplantıda,
Van 100. Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.İlyas
Yılmazer de sahil yolunun alternatifleri üzerinde konuştu.
Sahilin doldurulması engellenmeli
İlk kez 1986 yılında gündeme gelen ve bu tarihten
bu yana yapımı sürdürülen yolun; Başbakan Tayyip
Erdoğan'ın yolu bitiren başbakan olmak istediği
gerekçesiyle yeniden hızlandırıldığı
ileri sürülüyor.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz Ağustos
ayında tatilini Rize'nin Güneysu beldesinde geçirirken basın
mensuplarına hedeflerinin, 2005 yılı sonu itibariyle
Karadeniz Sahil Yolu'nu bitirmek olduğunu bildirmişti.
Gazetecilerle görüşmesinde Karadeniz'de bölünmüş çift
gidiş-gelişli yolun bütün ciddiyeti ve hızıyla
devam ettiğini belirten Erdoğan, "Ödemeler noktasında
bir sıkıntı yok. Bu uluslararası kredi ile yapılan
bir yoldur. Bayındırlık ve İskan Bakanlığımız
da söz konusu kredilerin serbest bırakılması için
işlemleri yerine getirmiştir. Böylece çıkarılmış
olan kredinin önü açılmış olacak. Bir sıkıntı
söz konusu değil" diye konuşmuştu.
Erdoğan, Karadeniz Sahil Yolu Projesi'ne gösterilen tepkilerle
ilgili olarak da projenin hükümetleri zamanında hazırlanmadığını
kaydederek, "Biz bu projeyi kucağımızda bulduk.
Bu projeyle alınmış olan bir mesafe var. Bu projenin
tekrar değişiminin ülkeme, milletime getireceği maliyetler
var. Bu maliyetlere katlanacak durumda değiliz" demişti.
Karadenizliler kıyıların doldurulmasına karşı
Karadeniz'i korumak isteyen yöre insanları ise asıl olarak,
söz konusu Karadeniz Sahil Yolu'nun kıyıların doldurularak
yapılmasına itiraz ediyorlar ve başka seçenekler
olduğunu ileri sürüyorlar.
Halen inşaatın başlamadığı yerlerde
bu sürece engel olmayı hedefleyen aktivistler, bugün (27 Aralık
Pazartesi) Fındıklı Belediye Meclisi'nde yapılacak
görüşmede yolun yapılıp yapılmamasının
karar altına alınacağını belirterek, buna
karşı nasıl durulabileceği üzerine tartıştılar.
Süreç hızlandı
Henüz inşaatın başlamadığı yerlerde
yola karşı verilen mücadelenin ivmesinin artması,
yaşanan hızlı gelişmelere bağlanıyor.
Yol yapımının Başbakan ile "Müteahhitler
Lobisi" tarafından istendiğini ileri süren katılımcılar,
bölgede yaşayan insanların yanlış bilgilendirildiğini
de vurguluyorlar.
Hem bölge insanının, hem de bu sahillerin tahribatından
zarar görecek genel kamuoyunun bilgilendirilmesinin gerekli olduğu
noktasında birleşen katılımcılar, bu amaçla
gerçekleştirecekleri bazı etkinlik ve eylemler üzerinde
tartıştılar.
Amaç "yok etmek" ve "rant elde etmek"
Projenin "Karadeniz ve Karadenizliyi yok etmeyi" amaçladığını
vurgulayan Prof.Yılmazer, yaptığı konuşmada,
kamuoyuna duyurulan maliyetlerin yanlışlığı
konusunda katılımcıların dikkatini çekti ve
yolun sahil yolundan değil, kıyı şeridinin güneyinden,
tüneller ve viyadükler üzerinden geçmesinin daha ucuz olacağını
vurguladı.
Herkesin bu konuda insan onurundan yana tavır almasını
ortaya koyan Yılmazer, yalnız yurt içindeki insanların
değil, uluslararası kamuoyunun da desteğinin gerekli
olduğunu söyledi.
Yazar İsmail Avcı'nın "sağlam eylemler
yapmalıyız" önerisi üzerine herşeyden önce başlayan
hukuk mücadelesinin sürdürülmesi gerekliliğinden söz eden Av.Cihan
Eren yıllardır, tek başına bir hukuksal mücadele
sürdürdüğünü, bu mücadelenin şu anda hazırladığı
yeni bir başvuruyla yeni bir evreye girmek üzere olduğunu
ve toplumun kendisini ve birlikte çalışan avukat arkadaşlarını
desteklemesi gerektiğini belirtti. Yol yapımı sürecinde
"diz boyu" hukuksuzluk olduğunu vurgulayan Eren,
yasal olmayan emri uygulayanların da suç işlediğini
ileri sürdü.
Eylem planı:"Yılbaşı buluşması"
Toplantıda yapılan konuşmalardan sonra bir hukuk
komisyonu ile bir bilgilendirme komisyonu oluşturulmasına,
konunun sahiplerini bir araya getirmek ve birlikte davranmak üzere
çeşitli etkinliklerde bulunulmasına karar verildi. Bu
kapsamda konuyla ilgilenen herkesi yılbaşı gecesi
Taksim Meydanında yapılacak yılbaşı şenliğinde
bu amaçla çalan "tulum"un çevresinde buluşmaya çağıran
toplantı katılımcıları, kamuoyunun oluşması
doğrultusunda çeşitli eylem ve etkinlikler tasarladılar.
(MS/YS)
Arka Plan bilgileri
Çerçeve -1:
Karadeniz sahil yolunun son durumu
27 yılda yarısı bile değil
Sahil Yolu'nun 27 yıllık inşa döneminde yüzde 44'ü
tamamlanabildi. Yol için, 2004 yatırım programında
toplam yatırım tutarı 4 katrilyon 532 trilyon lira
olarak hesaplanmıştı. Proje için 27 yılda 1
katrilyon 955 trilyon lira harcandı. Tamamlanması için
de 2 katrilyon 577 trilyon liralık yatırıma ihtiyaç
duyuluyor.
Projeye bu yıl için ise 76 trilyonluk ödenek tahsis edilmişti.
Karayolları, kısa sürede bitirilecek iş için, firmalardan
indirimli teklif alacak. Firmaların, bu işsizlik ortamında
2 yıllık iş garantisi sağlaması karşılığında,
yüzde 10-15 indirim yapmaya hazır oldukları ifade ediliyor.
Böylece 1.6 milyar dolarlık finansman ihtiyacı da böylece
1.4 milyon dolara çekilmesi, her yıl ortalama 700 milyon dolarlık
ek finansmanla projenin 2 yılda tamamlanması planlanıyor.
Çayeli-Ardeşen-Hopa(Çayeli geçişi dahil): 77 Km. uzunluğundaki
yol 30.09.1997 tarihinde ihale edilmiş olup, Cengiz+Mapa+Makyol
Ortak girişiminin taahhüdünde devam etmektedir. Çayeli geçişinde
7,3 km. , Pazar geçişinde 3,7 km. ve Arhavi-Hopa arasinda Hopadan
itibaren Arhavi'ye doğru 6 Km. olmak üzere toplam 17,0 Km.lik
kesim binder seviyesinde tamamlanmıştır. Toplam maliyeti
568,1 Milyon dolar olup, 2003 yılı sonuna kadar 202,9
Milyon dolar harcama yapılmıştır. 2004 yılında
2,94 Trilyon TL. ödenek ayrılmıştır.
Hopa-Kemalpaşa-Sarp(Hopa geçişi dahil): 19 Km. uzunluğundaki
yol 03.09.1991 tarihinde ihale edilmiş olup, Cengız İnşaat'ın
taahhüdündedir. 2003 yılında aşınma seviyesinde
tamamlanmıştır. Toplam maliyeti 122,2 Milyon $'dır.
2004 yılında 49 Milyar TL. ödenek ayrılmıştır.
(Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü Sitesi)
Çerçeve 2:
Arhavi sahillerini koruma platformu kuruldu
Arhavi'de çeşitli sivil toplum kuruluşlarının
girişimi ile , Karadeniz yolunun Arhavi geçişi esnasında
, Arhavi sahillerine zarar verilmesini engellemek ve yolun çevreye
en az zarar verilerek yapılmasını sağlamak amacı
ile "Arhavi Sahillerini Koruma Platformu" adı altında
bir sivil yapı oluşturuldu. Kısa adı ASKP olan
platformun kuruluşu , bir kuruluş bildirgesi ile duyuruldu.
ASKP'nin Kuruluş bildirgesi şöyle:
"Arhavi Sahillerini Koruma Platformu", Anayasamızın
56.maddesi gereğince, "Herkesin sağlıklı
ve dengeli çevrede yaşama hakkına " sahip olmasının
sağlanması ve "Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını
korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve Vatandaşların
ödevidir" ilkesine uygun olarak oluşturulmuş bir
toplum kuruluşudur.
Doğaya duyarlı olmak konusunda sorumluluk sahibi, gerek
Arhavi'li gerekse Arhavi dışında herkesin hiçbir
ayrıma tabi olmaksızın katılabilecekleri ve
destek verebilecekleri sivil bir toplum kuruluşudur.
Ana amacımız "Yola Evet-Deniz Dolgusuna Hayır"
Kampanyası çerçevesinde, ilçemizde ve çevre ilçelerde, Karadeniz
Yolunun sahillere zarar vermeden projelendirilerek uygulanması
yönünde her türlü çalışmayı yapmaktır.
Bu amaçla panel, imza kampanyası, bilgilendirme toplantıları
ve kamuoyu oluşturmaya yönelik çalışmalar yapmak,yol
için seçenek projeler geliştirmek ve kamu kurumlarının
seçenek projeler geliştirmesi için baskı unsuru olmayı
hedeflemektedir.
Arhavi Sahilleri Koruma Platformu aşağıda isimleri
olan toplum kuruluşlarının bir araya gelmesi kurulmuştur.Çalışmalarını
bu kurumları temsil eden kişilerin oluşturduğu
komite aracılığı ile yürütür. Komitenin şu
an için sözcüsü Belgin Lakerta'dır.
Arhavi Sahilleri Koruma Platformu sözcüsü İnşaat Mühendisi
Belgin Lakerta , "ASKP'nin bir süreden bir süreden beri Karadeniz
Yolu ile ilgili olarak sürdürülen faaliyetlerin daha koordineli
ve geniş katılımla yürütülmesi konusunda bir aşama
olacağını ve başlangıçta platforma katılan
sivil toplum kuruluşları yanında, yeni katılımlara
da açık olduklarını" ifade etmiştir.
Belgin Lakerta "benzer sivil toplum kuruluşlarının
Ardeşen ve Fındıklı ilçelerinde de oluşması
ve henüz Karadeniz yolunun yapımına başlanmamış
olan bu üç ilçenin ortaklaşa bir "güney geçişi"
projesi oluşturması için güç birliği yapmayı
ve bu ilçelerde oluşacak platformlarla ayrı bir üst platformda
bir araya gelmeyi hedeflediklerini ifade etmiştir.
Katılan Sivil Toplum Kuruluşları:
Arhavi Belediyesi, Arhavililer Vakfı , Arhavi CHP İlçe
Başkanlığı, Arhavi DSP İlçe Başkanlığı
, Arhavi DYP İlçe Başkanlığı, Arhavi SHP
İlçe Başkanlığı, Arhavi SP İlçe Başkanlığı,
Arhavi Atıcılar ve Atmacacılar Derneği, Arhavi
Su Ürünleri Kooperatifi.
Arka Plan
Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Doğal Yaşama Ortamlarının
Korunması Sözleşmesi 09.01.1984 tarih ve 84/7601 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanıp, 20.02.1984 tarih
ve 18318 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
Bu antlaşmanın özellikle 3. maddesi, her akit tarafın,
bilhassa nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlerin,
özellikle endemik olanların ve de tehlikeye düşmüş
yaşama ortamlarının, bu sözleşme hükümlerine
uygun olarak muhafazası amacıyla, ulusal politikalarını
geliştireceklerini hükme bağlamıştır.
Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Koruma
ve Kontrol Genel Müdürlüğü'nün 31 Temmuz 2001 tarihinde Resmi
Gazete'de yayımlanan 24126 sayılı Tebliğine
göre Deniz Alası (Salma trutta labrax) Bern Sözleşmesi'ne
göre avlanması yasak hayvanlar kapsamına alınmıştır.
Hal böyle iken yalnız Ardeşen'de Fırtına, Fındıklı'da
Arılı ve Çağlayan, Arhavi'de Kapise derelerinde yumurta
bırakan ve yalnız bu ilçelerin deniz kıyısında,
kıyıya yakın yaşamını sürdüren Deniz
Alası'nın yaşam alanları taşla doldurulmak
sureti ile yok edilmektedir.
Karadeniz yol güzergahı 35 metre eninde 1957 yılı
itibarı ile kamulaştırılmış ve bu
kamulaştırma alanında tek gidiş ve tek geliş
olarak köprüleri ile birlikte yollar tamamlanmıştır.
İhale edenlerin yüce divanda yargılandığı
bu yol yapımı önceden bu maksatla kamulaştırılan
mevcut güzergahtan başlamış iken ve bu cümleden olarak
Fındıklı, Çağlayan Deresi üstündeki ilave köprü
inşaatı devam ederken ansızın yolun dolgu yapılmak
sureti ile sahilden geçirilmesi yönünde karar alınmış
ve bu yöndeki karar onaylanmıştır.
5.9.2001 tarihinde onaylanan bu ripaj (kaydırma) projesinin
iptali için Trabzon İdare Mahkemesi'nde açılan dava, 19.04.2002
tarihinde davanın kabulü ile sonuçlanmıştır.
Karayolları Genel Müdürlüğü ve Bayındırlık
ve İskan Bakanlığı'nın temyiz istemleri
reddedilerek, iş bu karar Danıştay 6. Dairesince
20.01.2004 tarihinde onanmış, tashihi karar talepleri
de ret olunarak karar kesinleşmiştir.
Yine zamanın Belediye Başkanı ve Aksu Mahallesi Muhtarının
müracaatı üzerine, Fındıklı-Aksu Mahallesi sahilinde
yol geçirilmesi uygun görülmemiş ve yol yapımının
Doğu Karadeniz'de ender bulunan bir çeşit kumsalı
ortadan kaldıracağı cümleden olarak, Fındıklı
Cumhuriyet Savcılığınca Trabzon İdare Mahkemesinden
celp edilen dosyada Danıştay 6. Dairesinin dava ile ilgili
onama kararı mevcut iken, onama kararının bir suretinin
gönderilmesi için Danıştay'a müzekkere yazılmıştır.
Fındıklı-Arhavi-Ardeşen, yaylası ile denizi
ile ve yayla ile deniz arasında irtibatı sağlayan
dereleri ile bir bütündür. Kıyılar devletin hüküm ve tasarrufu
altındadır. Ancak kıyılar Anayasa Mahkemesi'nin
18.9.1991 tarihli kararında belirtildiği gibi kamunun
malıdır. Kamu kavramına gelecek kuşaklar da
dahildir.
Dağ tarafından geçirilmesi daha ucuz olmasına rağmen
(örneğin Ardeşen deniz dolgusu 195 milyon dolar iken,
1,5 kilometre içerideki kuşaktan geçecek otoyolun maliyeti
32 milyon dolardır) yolun sahilden dolgu yapılmak sureti
ile geçirilmesine olur verilmiştir.
Karadeniz Sahil Yolu'nun Arhavi geçişi inşaatına
vurulan 3 mühür de kırıldı, mahkeme kararına
rağmen inşaat sürüyor.
Karadeniz Sahil Yolu'nun Artvin'in Arhavi ilçesi geçişine ilişkin
inşaata belediye tarafından vurulan üçüncü mühür de yapımcı
firmalar tarafından kırıldı.
Arhavi Belediye Başkanı CHP'li Musa Ulutaş ve sivil
toplum örgütlerinin yapımcı firmalar ile Karayolları
Bölge Müdürlüğü yetkilileri hakkında yargıya başvurmalarına
neden olan olaylar, inşaatın ilçe sahilini yok edeceği
tartışmalarıyla başladı. Ulutaş ve
sivil toplum kuruluşlarının projenin iptali için
başvurduğu Erzurum İdare Mahkemesi, 2 ay önce "yürütmeyi
durdurma" kararı verdi. İtiraz üzerine dosya Danıştay'a
gönderildi.
Danıştay'ın kesin kararını henüz açıklamamış
olmasına rağmen Cengiz ve Mapa inşaat firmalarının
yol yapım çalışmalarını yürütmeleri üzerine
harekete geçen Belediye Başkanı Ulutaş, yetkisini
kullanarak şantiyeyi 2 kez mühürledi. Ancak mühürleri kıran
yapımcı firma yetkilileri, yol yapımını
sürdürdüler.
Şantiyeyi önceki gün bir kez daha mühürleyen Ulutaş, şunları
söyledi: "Sahillerimizi gelecek nesillere beton yığınları
olarak bırakmak istemiyoruz. Kanun da, mahkeme de, sağduyu
sahibi Arhavi'li hemşehrilerimiz de arkamızda. Kumsalın
üzeri kayalarla kapatıldığı için davacı
olmuştuk. Yetkimiz çerçevesinde inşaatı 2 kez mühürledik,
fakat kırdılar. Üçüncü mühür son müdahaledir. Mücadelemiz
yasal yollarla devam edecektir. Güney geçiş projesi hayata
geçirilse, hem yol yapılır hem sahil korunur."
Ulutaş ve ekipler, deniz dolgu sahasında 2 ayrı yere
mühür vurdu. Ancak bu mühürler de söküldü. Karayolları Bölge
Müdürlüğü yetkililerince yüklenici firmanın şantiye
şefi Şeref Savaş'a "İnşaatı yeniden
başlatın" talimatı verildiği iddia edildi.
Ulutaş, sivil toplum örgütleri temsilcileriyle birlikte Karayolları
10. Bölge Müdürlüğü ile yüklenici firmalar Cengiz ve Mapa İnşaat
firmaları hakkında Arhavi Cumhuriyet Savcılığı'na
suç duyurusunda bulundu.
--------------------------------------------------------------------------------
BİA Haber Merkezi 27/12/2004 Mustafa SÜTLAŞ msutlas@isbank.net.tr
-------------------------------------------------------------------------------- |
