TRT’DEN LAZCA YAYIN TALEBİ

Avrupa Birliğine uyum süreci çerçevesinde atılan bazı olumlu adımlardan biri de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları dillerde yayın hakkıyla ilgili düzenleme olmuştur.

TRT’nin 25 Ocak 2004 tarihli “Türk Vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmelik”e dayalı olarak 7 Haziran 2004’te bazı dillerde yayına başlamasıyla, Lazcanın bu diller arasında yer almadığı gibi, devam eden süreçte yayına başlanacağına dair hiçbir açıklamanın da olmaması, biz Türkiye Cumhuriyeti’nin Laz kökenli yurttaşlarını hayal kırıklığına uğratmıştır. Başlangıçta Lazcanın, yayını yapılacak diller arasında sayılması ve bunun basın kanalıyla da duyurulmuş olması tarafımızdan çok olumlu karşılanmıştır.

http://www2.dw-world.de/turkish/politik/1.79575.1.html internet adresinde yayınlanmış olan bir haber biz Türkiye Cumhuriyeti’nin Laz kökenli yurttaşlarını rencide etmiş ve töhmet altında bırakmıştır. Gazeteci Oktay Pirim’in aktardığı habere göre, TRT Lazca yayından “Rum Pontus İmparatorluğu canlandırılmak isteniyor” yolundaki istihbarat raporları nedeniyle vazgeçmiş. Bu iddianın tarihsel ya da bilimsel hiçbir dayanağı yoktur. Lazların Rumlarla herhangi bir bağlantısının olmadığı çok açıktır. Sadece yakın bir coğrafyayı paylaşmış komşu halklar olarak bahsedilebilir. Lazca ve Rumca arasında ortak bir geçmiş tespit etmek mümkün değildir. Bu diller birbirinden bağımsız dillerdir ve farklı dil ailelerine mensupturlar. Lazcanın ait olduğu dil ailesi Güney Batı Kafkas Dil Ailesiyken Rumca Hint-Avrupa Dil Ailesine mensuptur. Buna rağmen, haberde, Lazca ve Rumca arasında benzerlikler olduğu iddia edilmektedir. Tamamen temelsiz, haksız ve mesnetsiz iddiaların çürütülmesi kamu yararı gereğidir.

Biz Laz aydınları tarafından, TRT’de Lazca yayın yapılması talebini hukuki yoldan yetkili mercilere iletmek ve bu konudaki yasal süreci başlatmak uygun bulundu. 17 Haziran 2004’te bir araya gelinerek, yukarda değinilen asılsız iddiaların konu edildiği haberde geçen istihbarat raporlarının hangi kurumlar tarafından verilmiş olduğunun, içeriklerinin, tarafımıza ve kamuoyuna bildirilmesini talep eden bir metin, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun bize tanımış olduğu hakka dayanarak öncelikle TRT’ye fax yolu ile gönderildi. Bu, Lazca yayınla ilgili talebimizin yasal olarak muhatabına ulaştırılmasının ilk adımını oluşturdu. Ama bu yeterli değildi ve bizzat TRT ile görüşmeye gidilerek talebimiz ilk ağızdan yetkililere ulaştırılmalı ve yayın talebimizle ilgili başvurularımız elden verilmeliydi. Bu konuda da aramızda fikir birliğine varıldı.

TRT ile görüşülüp, konuyla ilgili olarak Yayın Denetleme Daire Başkanından randevu alındı ve 28 Haziran günü İstanbul’dan, araştırmacı-yazar İsmail Bucaklişi, Av.Memedali Barış Beşli, Sanatçı Birol Topaloğlu, Refika Kadıoğlu ve Av.Arzu Kal’dan oluşan 5 kişilik bir grupla Ankara’ya hareket edildi. Ankara’da Av.Özgen Hindistan ve Av.Mustafa Bayram Mısır’ın da katılımıyla, Lazca yayın talebi içeren yasal başvuruları yapmak üzere TRT’ye gidildi. Her birimiz tarafından ayrı ayrı başvuru dilekçeleri ve daha önce fax yolu ile iletmiş olduğumuz, biz Türkiye Cumhuriyeti’nin Laz kökenli yurttaşlarını rencide etmiş ve töhmet altında bırakmış olan, asılsız ve dayanaksız iddialar içeren haberde bahsi geçen istihbarat raporlarının bir suretinin tarafımıza verilmesi talepli dilekçeler verildi. Bununla resmen TRT’den Lazca yayın yapılması istenmiş ve bu konunun takipçisi olunacağı gösterilmiş oluyordu.

TRT Yayın Denetleme Daire Başkanı görüşme talebimizi kabul etmiş bizleri beklediğini söylemişti. Kendisiyle yaptığımız görüşme gayet olumlu bir atmosferde geçti. Talep ve dileklerimiz kendisine samimiyetle aktarıldı. Bu yasal sürecin tarafımızdan titizlikle takip edileceği, bununla ilgili gerekirse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine kadar yasal prosedürün işletileceği, bu konudaki duyarlılık ve hassasiyetlerimiz belirtildi. Lazca yayına geçilmesi durumunda ihtiyaç duyulacak dil desteği konusunda her zaman gönüllü olarak yardımlarımızı hazır tutacağımız da kendilerine iletildi. Kendileri de Sayın Genel Müdürlerine bu taleplerimizi aktaracaklarını söyleyerek olumlu tavırlarını aktarmışlardır. Böylece görüşmemiz noktalandı.

Şimdi sıra TRT’de

Talebimiz olumlu şekilde yanıtlanmadığında hukuki prosedürün işlemeye devam edeceği herkes tarafından bilinmelidir. Dileğimiz başvurumuzun dikkate alınmasıyla bu mağduriyetimizin biran önce giderilmesidir. Bir dili ve kültürü yaşatmak görevi önce o kültürün mirasçılarına aitse de kültürel zenginliklerin yok olmasına göz yummamanın da devletin görevlerinden olduğu bir gerçektir. Bu korumayı her dil ve kültür kadar Laz dili ve kültürü de hak etmektedir. Yapılan bu düzenleme ve atılan adımların sadece Avrupa Birliğine uyum sürecinde ve bu amaçla değil halkın talep ve ihtiyaçları doğrultusunda samimi bir şekilde yapılacağı ümit edilmektedir. Biz Laz aydınları bunun için yıllardır mücadele ederken artık devletin de dil ve kültürümüzün yaşatılması ve yok olmaması için gereken özeni gösterip desteğini esirgemeyeceğine olan inancımızı canlı tutmak istiyoruz.

Av.Arzu KAL / Lazuri.Com / 20.06.2005