DÜNYA'DA ÇAYIN YAYGINLAŞMASI ve ÜRETİMİ

 

Çay, dünya üzerinde yaklaşık 5000 yıldan beri bilinen bir içecektir. Bugün dünyada 30 kadar ülkede çay üretimi yapılmaktadır. Çayın anavatanı olarak bilinen Çin, aynı zamanda 18. Yüzyılın sonlarına kadar çay ihraç eden tek ülke konumundadır. 12.yüzyıldan itibaren Çin'in güneybatısında, Hindistanın kuzeydoğusunda, Birmanya, Japonya ve yakın çevresine çay içme alışkanlığı yayılmıştır. Asya'da yaygınlaşan bu içecekle Avrupa'nın tanışmasına Hollanda'lı denizciler aracılık yaptılar. 16.Yüzyılın ortalarında denizcilerin ticaretini yaptıkları pek çok ürünle birlikte çay da bir içecek maddesi olarak Avrupaya geldi.

Çin'in çayla bilinen geçmişine rağmen ilk modern çay üretim sanayi 1823 yılında Hindistan'da kurulur. Çay üretim sanayi için büyük miktarda sermayeye ihtiyaç vardır. Ve Hindistan'da bu sanayinin kurulmasını sağlayan, uzun yıllar Hindistan'ı egemenlik altında tutan ve sömüren Ingiltere'den başkası değildir. 1986 yılında Hindistan'da, 9'u esas itibarıyle İngiliz olan 10 şirket yaklaşık90.000 hektarlık çay alanına sahipti. Çay üretiminin Üçte birini ihracatın ise dörtte üçünü bu şirketler gerçekleştirmekteydi. Hindistan'ın dünyanın en fazla çay üreten ülkesi olduğunu, çay üretimine başlangıcından bugüne dünya çay üretiminin yıllık yaklaşık %30'unu gerçekleştirdiğini düşünürsek, Ingiltere'nin bu yatırımlarının ne kadar isabetli olduğunu görebiliriz. Yine 1986'da Kenya'da üretimin yarısı, ihracatın üçte ikisi esas itibariyle İngiliz olan 7 şirket tarafından yapılmaktaydı. İngiltere piyasasının dörtte üçü ise 4 şirketin elinde toplanmış durumdaydı. Dünyanın belli başlı şirketler tarafından nasıl paylaşıldığını çay örneğinden izlemek olanaklı. Sri-Lanka 'da da çay üretimine İngiltere 'nin başladığını belirttikten sonra Tablo 1'den Hindistan, Sri-Lanka ve Kenya 'nın çay üretimindeki yerlerine bakalım.Bu üç ülkeden ikisi ülkeler sıralamasında 3 Büyükler arasında yer almakta ve dünya çay üretiminin %50 'sini gerçekleştirmektedir.

 

 Tablo.1 – Seçilmiş Ülkeler itibariyle Dünyada Çay Tüketimi (1984-1000 Ton)

 Pazar paylaşım savaşımının güçlü isimlerinden  İngiltere 'nin Hindistan atılımının hemen ardından, Hollanda da Java adasında çay yetiştirmeye başlıyor. Hollanda 'da ise 4 şirket pazarın onda dokuzunu elinde bulunduruyor. ABD, İrlanda, Kanada ve Avustralya 'da da durum bundan farklı değil. "Dünya çay ekonomisi başta Londra olmak üzere Rotterdam ve Hamburg gibi Batı Avrupa 'daki merkezlerden yönetilmektedir. Son yıllar itibariyle dünyanın çay tarım ve ihracatı yapan ülkelerine ait veriler (Tablo 2)

Hindistan, Sri-Lanka, Kenya, Arjantin 'de çay üretiminin ve çay 'a bağlı sanayinin İngiliz Kapitalistlerinin elinde bulunduğunu düşünürsek, ağırlık olarak İngiliz firmalar dünya çay üretminin %50 'sini dengelemetedir. Çay tarımı üzerinden pazar hakimiyeti, pazarın denetimini bir kaç İngiliz firmanın elinde bulunmaktadır. Emperyalistlerin tek bir yönteme saplanıp kalmadıklarını, kâr hırslarını gerçekleştirmek için dünyanın pek çok bölgesine yeni yöntemlerle saldırdıklarını; MAI, IMF, Dünya Bankası gibi kurumlar ve antlaşmalarında görüyoruz. 1973- 1979 yılları arasında yapılan 'Tokyo Round' adı verilen anlaşmalar turu ile; gelişmiş 7 ülke, az gelişmiş ülkelerden ithalat engellerini kaldırmalarını, Piyasalarını yabancı tekellere açık hale getirmelerini, tarıma verdikleri destekleri azaltmalarını ve Kamunun ekonomik  alandan çekilmesi için gerekli adımları atmalarını istemiş ve imzalattıkları çeşitli anlaşmalar ile istediğini elde etmiştir.

Devamı»»