FORUM KONUK DEFTERI MOVIE FLASH KLIPLER Lazca Dil Kursu Leksepe - Şiirler / Helimişi Xasani s1 / Lazuri.Com
 

  Uyari: Bu sayfada Lazca sözcükler için "Alboni Font"(yazı karakteri) kullanılmıştır. "Windows \ Fonts" dizininde Alboni Font olmayanlar karakterleri yanlış görecektir. Bunun olmaması için Windows\Fonts dizinine [Alboni Font'u buradan yükleyebilirsiniz]. Ayrıntılı bilgi için Lazuri Font ya da LazuriPC sayfamızı okuyunuz.


Helimişi Xasani
Helimişi Xasani (1907 - 1976)
(Helimişi Xasani’nin otobiyografisi’ne [buradan] ulaşabilirsiniz.)

Helimişi Xasani’yi anlayabilmek için O’nun yaşadığı dönemin koşullarını anlayabilmek ve değerlendirmek gerekir. Herşeyden evvel Helimişi bugün içinde bulunduğumuz sosyal, kültürel, politik, ekonomik atmosferden tamamen farklı bir dünyada yaşamıştır. O’nun kendi felsefesine göre yaşama isteği ve bunu pratiğe geçirme iradesi, kesinlikle taktir edilmesi gereken bir durumdur. Düşündüğü gibi yaşamış, inandığı değerlerden asla taviz vermemiş, ve bundan dolayı akıl almaz bedeller ödemiş bir asidir Helimişi.

Helimişi şiirlerinde bir yandan bu dünyada var olmanın nimetlerinden faydalanmak gerektiğinden bahsederken öte yandan bu dünyanın geçici olduğuna da vurgu yapar. Helimişi’ye göre dünya fani, ancak gene de bu dünyanın keyfini çıkarmak gerekir.

Helimişi’nin şiirlerine kaynaklık eden iki önemli tema vardır. Birincisi, büyük özlem duyduğu memleketi, Lazlar ve Laz kültürü iken diğeri içinde yaşadığı dünyanın, dönemin politik meseleleridir. Soğuk Savaş dönemini yansıtan bir çok şiiri vardır Helimişi’nin. 2.Dünya Savaşı, Amerika cephesi, Türkiyedeki siyasi gelişmeler şiirlerine yansıyan konular arasındadır...

Sayfamıza zamanla eklenen şiirlerin altına şiirin temasını özetleyen açıklamalar koyulacaktır(çevirisi yapılmamış şiirlerine). Bunlar sadece açıklamadır ve çevirisi olarak algılanmamalıdır. Amaç, Lazca bilmeyenlerin en azından işlenen temayı anlayabilmeleridir. Çeviriyi yapan kişiler şiir altında belirtilmiştir.

Helimişi bütün şiir, şarkı ve derlemelerini sanki bir radyoda dinleyicileriyle paylaşır gibi makara bantlara okuyarak kayıt altına almıştır. Bu kayıtları zamanla ekleyeceğimiz şirlerin altında tek tıklamayla dinleyebileceksiniz.

Lazuri.Com

 

Leksepe ¤ Şiirler

WORİ NENAPE ¤ Kısa dörtlükleri »
ÖE BİÖi QUCİ MOMÇİ ¤ Kulak ver delikanlı
XOPUREPES ¤ Hopalilara
MOLENİ LAZİ ¤ Berideki Laz
ÖUÛA KARMAÛE ¤ ..
SAL ÜUÇXONİ ¤ ..
QVAİ DO ÜAÜALİ ¤ ..
N3ANA ¤ ..
MU ÔAT E SKİRİ ¤ ..
ONÇAMURE ¤ ..
MÖİTA wALONA ¤ ..
MŞKİRİDONİ ¤ ..
YAMO ¤ ..
HEK NOXRO3KARE¤ ..
LENİNGRADİ ¤ ..
SEMERCİS ¤ ..
MARŞALİS ¤ ..
BOĞERDİNARE ĞORMOTİ ¤ ..
MASUMA FARA ¤ ..
İA VAR MESKİRUN ¤ ..
LENİNİS ¤ ..
VAR GOMDUNUR ¤ ..
ŞİRAK KOMOLİS GYAMGARS ¤ ..
BÂİROM ¤ ..
KVAOMXAZE ¤ ..
... zoğas mo munâinam ¤ ..
Sinoriş ğali ¤ ..

 

.


ÖE BİÖi QUCİ MOMÇİ

Öe biöi quci momçi
Mo noqun he çobanis
Heya-ti çkvak omcvinams
Ameriüaş noxmare
Fraüi na-dilikunams
Si miş skirik, mişi
Zurnate goxoronams
Miş gurunik, miş skiri
Ôia abdali şinams
Varşa diva abdali
Çkvas geluçan üavali
Hemuş xéaperi mali
Mus uğuûas halali
Awi emus mçxu gyaqven
Ameriüaş markvali
Öumen kogeçams hemus
Upi üaüali üaüali
Si nosi tis giğun-na
Awi guipaéxali
Memisimini cuma
Üoçinobas anûali

 

Kulak ver delikanlı

Kulak ver delikanlı
Uyma sen o çobana
O’nu da otlatan başkası
Amerika’nın oyuncağı
Giymiş frakını bekler
Sen kimin oğlu, kim
Zurnayla horon oynatır
Kimin eşeği, kimi
Aptal yerine koyar
Sen aptal olma sakın
Kavalı başkasına çalsınlar
O’nun çürük malı
Ancak kendine helaldır
Çok iri gelir ona
Amerika’nın yumurtası
Yarın o’nun suratında
Boncuk boncuk ter akacak
Aklın başındaysa eğer
Kendine gel hemen
Kardeş sen beni dinle
Adama benze artık!                               

Batumis, 1949 (Şilyançxoroşi jureneçi do nçxoro)
Kulak Ver Delikanlı: Helimişi’nin Amerikan karşıtı şiirlerinden biridir.
Çeviri: İsmail A. Bucaklişi

Leksepe ¤ Şiirler



MOLENİ LAZİ

Mele si eşi gixvenes üazi
Ar koxowonapi mi voret Lazi
Mo gelamiçamûan çku mcveşi sazi
Oûeli ti skani moleni Lazi

Laşari kvağodes mtel faşistepes
İktes inöimoşes çku komemoles
Eşepe-çkini cengişa kezdes
Varşa eüaskida moleni Lazi

Mo egzdimûan idi si skanebura
Rusi cumaüala si-ti tkvi ğura
Dibadasen öume ôaôedaş mjora
Vixelaten irik moleni Lazi

Ôosûi-muşis renşa didi Stalini
Var gowvağen mitis ha dixa-çkini
Üremlis tanuûaşa he mjora-çkini
wori ren, çkini ren ôaôeda, çkini

 

Berideki Laz

Helimişi bu şiiri Türkiye’deki Lazlara mesajlar vermektedir.

Seni kazlarla eş tuttular ötede

Anlat onlara Lazın kim olduğunu

Bize eskimiş hikayeler anlatmasınlar

Yarın zaferin güneşi doğacak

Ve hepimiz çok sevineceğiz berideki Laz…

Batumis, 1942 (Şilyançxoroşi jureneçi do juri)
Açıklama, Çeviri: İsmail A. Bucaklişi

Leksepe ¤ Şiirler



XOPUREPES

Xopurepe şeni doviri mûüuri
Ala Xopas âin xolo çkimi guri
Guri hek gâin-şakis var yulun şuri
Xopurepes vubir xolo Lazuri
   Mu ôa, muöo ôa, mişa medi ôa
   Şur do guri var gâirare-i Xopa!

Xopas ne dixa miğun ne ğoberi
Ne oxori, ne tis momatfen öeri
Govulur ma deli, devrişi steri
So gemomwüupas botanam hek seri
   Mu bğoda mali, pskidur xalali
   Ginon üoçi mşinit ginon abdali

Nana-çkimik hek mibiru onwelis
He öalimi dixas gyacinûu belis
He oxoris kva geşobdvit temelis
Xopurepes aya giçkinan mtelis
   Mu ôa, muöo ôa, mişa medi ôa
   Şur do guri, var gâirare-i Xopa!

Ma Lazepe şeni didope mwiri
Mun na-vorûi kovore var viktiri
Derdi var doskidu ma na-var bâiri
Xvala dudis var yemixtu inöiri
   E-ti yextasen, haûa mixéasen
   Leûa çkimişen ti kvanéa ivasen

İri Xopurik var mşinams noseri
Bazik mşinams méika elapatxeri
Haşo miğun ma ikbali, gokteri
Okro xes yebzdim do nikten noşüeri
   Mitis var uçkin, ma-ti var miçkin
   Mo pskidur ma umuteli dixaş jin

Dobğuraşi birapa doskidasen
Çkimi şkule coxo çkimi skidasen
Kimi Xopurik guris memiövasen
Kimik kança, kimik deli mşinasen
   Ne miğun bedi, ne mitiş medi
   Xopas âinşa guri çkimişi gverdi

Ma ne kança ne-ti deli var vore
Ne umuteloba pşinam oncğore
Xalali luümaş mamöüomale vore
Ne kyole bokaçam, ne kyole bore
   Ma haşo bore do wori bore
   Var vimxor, var miöüomapun oncğore

Kamuşalaşi pemékaşen öuburi
İmxoran va ren-na ia punûuri
Gombundğolu gemaûu néaşen kuri
Man-ti var vicer vorûi-i Xopuri
   Mtel var gondunun, mtel var ijolen
   Noüuçxenepe çkimi Xopas koren

Mun na-miğun iri üoçepeşi ren
Çkar mutuşa ‘skani’, ‘çkimi’ var matkven
Ne na-renşa mitis mutu manâinen
Ne na-renşen mutu gegaüordinen
   E na ren koren, xolo-ti ûasen
   Çkiniş-üulenepek-ti ixmarasen

Ûanis ûuéa miğunanşa diéxiri
Kiana vixmart muöo musafiri
Öumen dudis kemixûanşi inöiri
Skani, çkimi, dixas geskidun iri
   Mutu var ganöen, wule ren leûa
   Çkva mutu var ganöen tabutiş meûa

Dro moxtasen var ivasen dixa-ti
Var doskidun üoçiş noxvenepe-ti
Ala kianas mutu var gyoüordun
Muruéxepek varvalasen xolo-ti
   Ûu uçkineli, ûasen xolo-ti
   Amus ne skan giüatun ne ğormoti

Tangri na-yoçkinu ren-na üoçi ren
Üoçiş nosişen tangri didi va ren
Muşi yenoçkinuşa muk kyole ren
Na yojilasen-ti xolo üoçi ren
   Nosi nosi ren, uçodinu ren
   İa ne yiöopen ne-ti gamiçen

Üoçişi noçkine üoçepeşi ren
İa ne nixiren ne-ti impulen
Skidalaşen ekole kyoi va ren
Ren-na xvala veresia medi ren
   Haya aşo ren, iri wori ren
   Hem dunyaşen na-moxtu miwvi, mi ren

Noöarepe çkimi-ti çkimi va ren
Üoçi vore ia-ti üoçişi ren
Öume ma çkva Lazuri var mabiren
Ne na-ibiranpeşen masiminen
   Çkva mutu va ren, iri diçoden
   Ğuraş ekole çkva skidala va ren

Namus ôüitxat, namu voret noseri
Kiana dodgineri ren, gokteri
Didope nciris ret seri-ndğaleri
Gopucaman, skidut pucepe steri
   Mo iver puci, ma memiuci
   Elegibirpes, wori momçi quci

Mis ia cennetepe na-gikadems
Mo usimin molla, xaci, xocapes
Aşuğiş sazi var miğun tina xes
Wori nena vubir ôanûa Lazepes
   Skidi xalali, mo re abdali
   Nciriş ora va ren, goipaéxali

Unosepe şeni qoropa va ren
Noserepes üitxit, qoropa mu ren
Üoçi, üoçi na-wipxums-ti nosi ren
Üoçis na-var qorops muk üoçi va ren
   Giçkiûan iris, koret-na ûvinis
   Qoropa nomskun xvala üoçi süiris

Dolokunuten üoçi var iéaden
Üoçiş nosi ren üoçi na-aéaden
éadum-na si üoçi éadi nositen
Nosiş gale üoçinoba var iven
   Na gibir steri, iri noseri
   Do, mo iver dixas bedi goöveri

Noserişa var golilams dubara
Ôanûa noserik dogidgims kandara
Mo giğurûas cebes üaôiüi para
Xvala mo rûa nosişen si fuüara
   Mo rûa bunduri, şvanumşa şuri
   Uğnose üoçi ren, üoçepeş mûüuri

İri kumolis şarvali moâinan
Ala gverdi, üoçiş maymuni renan
Wori üoçis ireüepe dodgiman
İreüi mutepeşiten öopuman
   Var masincenan, var maéxunenan
   İri şarvaloni üoçi miçkinan

Gurbeûi ma var pşinam a Tiblisi
Vore tina ma babaşen muflisi
Skidalaşen ma-na manöenpe ebzdi
Ma ham dunyas hem dunyaş derdi var bzdim
   Ma wori vore, kança var vore
   Oşwanura çkimişi süiri vore

Kianas ma pskidur kumoleburi
Çkvaş meşveluten va mişvanun şuri
Helimiş Xasani Vore Xopuri
Mtel Lazepes e-na vubir Lazuri
   Pşvanumşa şuri, vibir Lazuri
   Vibir-şakis var domidgitun guri

 

Hopalılara:

Hasan Helimişi, Hopalılara atfettiği bu şiir için "Benim bütün felsefem bu şiirin içindedir." demektedir. Helimişi’nin umutları, korkuları, özlemleri, hayalleri, hayal kırıklıkları, insanların kendisine ve kendisinin insanlara bakışını anlatmakta, öte yandan yaşam felsefesini özetlemektedir. Bu sebeple Helimişi’nin en önemli şiiri olduğunu söyleyebiliriz.

Ben dünyada adamcasına yaşıyorum
Başkasının yardımıyla nefes alıp vermiyorum
Ben Hasan Helimişi, Hopalıyım
Tüm Lazlara Lazca şarkılarımı söylüyorum...

Yaşamdan payıma düşeni aldım
Bu dünyada öbür dünyanın derdini çekmedim

Tiblisi, 1970
Açıklama, Çeviri: İsmail A. Bucaklişi

Leksepe ¤ Şiirler



ÖUÛA KARMAÛE

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



SAL ÜUÇXONİ

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



QVAİ DO ÜAÜALİ

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



N3ANA

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



MU ÔAT E SKİRİ

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



ONÇAMURE

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



MÖİTA wALONA

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



MŞKİRİDONİ

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



YAMO

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



HEK NOXRO3KARE

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



LENİNGRADİ

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



SEMERCİS

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



MARŞALİS

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



BOĞERDİNARE ĞORMOTİ

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



MASUMA FARA

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



İA VAR MESKİRUN

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



LENİNİS

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



VAR GOMDUNUR

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



ŞİRAK KOMOLİS GYAMGARS

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



BÂİROM

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



KVAOMXAZE

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



...zoğas mo munâinam

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler



SİNORİŞ ĞALİ

 

..

Eklenecek!

Leksepe ¤ Şiirler

Yasal uyarı: Bu sayfadaki materyaller (Yazı, fotoğraf, ses kaydı vb.)Telif Hakları ile ilgili yasal mevzuat uyarınca korunmakta olup, yazarların ve Lazuri.Com'un yazılı izni olmadıkça kullanılamaz, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez, her ne suretle olursa olsun ticari amaçla çoğaltma ve yayma yapılamaz, kopya edilemez, diğer internet sayfası ya da topluma acık yerlerde yayınlanamaz/yayımlanamaz.
Lazuri.Com



..

HORON & TULUM
Horon ve Tulum Kursu

Lazca Kurs
Lazuri Doviguram

KAZIM KOYUNCU (DVD)
Sarkilarla Geçtim Aranizdan - Kazim Için Bir Film

KARAKUTU

 
   
       

   

 
Copyright © 2002-2024 Lazuri.Com | Telif Hakları saklıdır.