|
|
Uyari: Bu sayfada Lazca sözcükler için "Alboni Font"(yazı karakteri) kullanılmıştır.
"Windows \ Fonts" dizininde Alboni Font olmayanlar karakterleri yanlış görecektir. Bunun olmaması için
Windows\Fonts dizinine
[Alboni Font'u buradan yükleyebilirsiniz].
Ayrıntılı bilgi için Lazuri Font ya da LazuriPC sayfamızı okuyunuz. |
Abuwüa-iş Ôaramiti
Sontxaşi a sontxas. Oraşi a oras. Svaşi ar svaş çaçxale-i çaçxale-i ar didi ğali gyuluûu-doren. İri xolos, mtelli şuris, şuri nadoludumelûu-şeni üoçepek ti ncoxo-muşi ´Abuwüa-i´ kogyodves-doren. Abuwüa-is möita kanûo mexuneri, haşşo do haşo noçite steri üarmaxa nçxomepe skiduûu do ğaliş ûobapes ti üarmaxa nçxomepe steri na imçvirnan berepek hem üarmaxa nçxomite skiduûes-doren. Çkva üarmaxa meûa yi, ğaliş kinaris na skiduûu üoçepes hem ğalişi ustune mutuşi derdi var zdumûes-doren. Oşumon wüari, gyaris wüari, xura obonon wüari, dolokunape onaxon wüari, livadepeş gexunon wüari mtelli hem ğalik meçamûu-doren. Yaaaa… moro mu giçkiûes. Ar ndğas muttu mutu var ûuşa, gunâe mapxalape var ivuşa Çaçxala Ğali heşo munteşeburaşi niüvatu-doren. Heşo niüvatu-doren ki, ğaliş doloxe ar övetela wüa-i var doskidu-doren. Möita kanûo mexuneri üarmaxape mtelli doxoéku-doren. Livadepe mtelli gexombu do leûa mtelli doöüodu- doren.
Hawi mu ivas. Üoçepek hawi mu van? Mupe ivas do Abuwüa-i xolo ti çaçxale-i çaçxale-i gextas? İpti Ğormotis axvames-doren. Ğaliş kinaris sum sum, xut xut üurbanepe noüvates do "e Ğormoti çkun Çaçxala Ğali varûaşa şuri var domaşvanenan. Ğaliş wari livadepes geboxunamûit do lazuûepek jur jur üorza gelidumelûu. Hawi berepe çkuni mute boskedinaten mu iven ğali çkuni xolo çaçxale-i çaçxale-i kogemişkvit" ya do dido ixvames-doren. Çkva mutu mutu ves fayde var meçu-doren.
Üoçepek "haya haşote ar ivasen" ya. "Mutu ôit fayde var meçu" ya. "Ôiya ti üele mitik wüari memixiramani mitis var uçkin" ya.
 Enni ti mekçineri ôaôulik; "Hako isinapatşa Çaçxala Ğalis mu omöun ti muşişa elaxtit do ar koxowonit, vana tina hako mebğuraten do mebiüarbaten, çkva ti mobiselat do bigzalaten" ya tku-doren.
Üoçepek ti "Ôaôulik isa zoôons ar wüarti-şa kelaptat" ya do eiseles do ğali amamtumani elaones-doren. İdes ides ides do ğalişi tişa, wüai na gamulun svaşa, wüartolişa kelaxtes-doren.
Owüdes ki ar daa mu âiran, üudeli melen éixas, ti muşi wkartoliş tolis ar diiiidi ajliya-i ko golacans. Golacans meûa nuüu muşi dixaşen néaşa gonwüudoren do wüartolişen na gamulun wüari mtelli va şumsi! Ajliyais heşo wüai unûu-doren heşo herareti uğuûu-doren ki, Çaçxala Ğali ôizili üo muxtamtu do ar üele şums, ar üele ti "dido memogzun haku méika wüarite var biâğer daha soti wai vareniiiiiii" yado zooori nenate moğrumûu-doren yaaa…
Üoçepe oüimöüeşes do; "çkun ham ajliya-i var macginenan, enni üa-i cumalepe çkunis, martepe çkunis oüobucoxat do ôiya do macginenani" ya tkves-doren.
Heşopete kianas soti miti ûu oüucoxes, çkvak ti üele çvak üudeli üele doüvates, doxerxes docincoles do Abuwari ajliya-işen muşletines-doren do xoloti çaçxale-i çaçxale-i ko gextu-doren yaaa… Moro mu giçkites. Hayatsuyun Masalı
Babaannemin "Ejderha masalı" olarak anlattığı bu arkaik masalın adını günün gelişmelerine uygun düşsün açısından adını "Abuwüa-iş Ôaramiti=Hayatsuyun Masalı" şeklinde değiştirdim.
İçerik olarak ; zamanın bir zamanında yerlerin bir yerinde çağlaya çağlaya akan bir dere varmış. İçinde kırmızı pullu alabalıkları, yatağında bu balıklardan yeyip bu derede yüzen balık gibi çocuklar büyürmüş. Sadece o mu, insanlar bu sudan içer, hamursuyu olarak kullanır, herkes bu suda yıkanırmış. Bahçelerini bu su ile sular, mısır tarlaları ikişer üçer kelle verirmiş. Onun için insanlar bu suyun adını "Abuwüa-i, hayat suyu" koymuşlar. Çünkü bu suyun sayesinde hayat bulduklarının bilincinde imişler.
Bir gün hiçbir neden yokken hayatsuyu azalmaya başlamış, sonunda bir damla kalmamacasına kesilivermiş. Önce insanlar şaşırmışlar, ne olduğun anlayamamışlar. Dualar etmişler. Dere kıyısında ikişer üçer kurbanlar kesmişler ama hiçbir faydası olmamış.
Sonunda yaşlı bir dede; "deremize neler oldu anlamak için en başına, gözesine gitmeniz lazım çünkü belki de birileri suyumuzu çalıyordur kim bilir?" demiş.
Ve insanlar kafileler halinde suyun gözesine gitmişler. Bakmışlar ki ne görsünler, kuyruğu karşı tepede başı suyun gözesinde bir ejderha yok muymuş! Bir dudağı yerde bir dudağı gökte, ağzını gözeye dayamış suyu içmiyor mu! Ve ejderha öyle büyükmüş ve öylesine harareti varmış ki, Abuwüa-i ona "ôizili" (mini minnacık, küçücük) geliyormuş ve;
"yanıyoruuum, doymuyoruuum… Bir türlü hararetim sönmüyooor… Daha su yok muuuu…" diye korkunç sesler çıkararak bağırıyormuş.
İnsanlar toplanıp, "biz tek başımıza bu ejderhanın hakkından gelemeyiz. İyisi mi konu komşuyu çağıralım dünyayı buraya yığalım, belki bir şeyler yaparız" demişler. Gerçekten de öyle yapmışlar. Duyan duymayana haber uçurmuş, dünyada ne kadar insan varsa bir araya gelmiş, ejderhanın kimisi başından, kimi kuyruğundan kesip doğrayıp, parçalayıp yok etmişler. Abuwüa-i de çağlaya çağlaya akmış.
Not: Babaannem masalın sonunda bir kahraman yaratırdı ve ejderhayı ona öldürtürdü. Günümüz koşullarında kahramanların devrinin kapandığını düşünüp masalın son paragrafını ben uydurdum. Ne var ki bu masalın ilginç yanı, bölgemizdeki suların üzerinde oynanan oyunlara, son günlerdeki gelişmelere ne kadar da uygun olduğunu hayretle görüyoruz? Öyle ya babaannem Kvaxuleşi Nuriye falcı veya müneccim değildi. Acaba geçmişte yaşanmış bir olayın masallaşmış biçimi miydi bu masal? Yoksa atalarımız geleceği görüp; "ey insanoğlu bir gün gelecek su için kafa göz kıracaksınız tedbirinizi bugünden alın" demek isteyip gelecekteki su savaşlarının mesajını mı vermek istediler kim bilir.
Öyle ya Abu Deresi'ni başından kesip, Üaôisre Deresi'ne akıtacak olan boruların, bu masaldaki ejderhadan farkı nedir?
Nurdoğan Demir ABAŞİ
Lazuri.Com / 10.04.07
Untitled Document
|
