| |
| MZGUDAPEŞİ LAZURİ, TURKURİ DO LATİNURİ COXOPE -3-
BİTKİLERİN LAZCA, TÜRKÇE VE LATİNCE İSİMLERİ -3- |
| |
|
Uyari: Bu sayfada Lazca sözcükler için "Alboni Font"(yazı karakteri) kullanılmıştır.
"Windows \ Fonts" dizininde Alboni Font olmayanlar karakterleri yanlış görecektir. Bunun olmaması için
Windows\Fonts dizinine
[Alboni Font'u buradan yükleyebilirsiniz].
Ayrıntılı bilgi için Lazuri Font ya da LazuriPC sayfamızı okuyunuz. |
31. Üorwoxuli bot. Amberbaris, diken üzümü, karamuk
( Berberis crateagina, Berberidaceae familyası )
Atina´da skhifindri ve süifiri , Ardeşen´de süifindi, Viwe´de sfindri olarak bilinir.
|
32. Mğowo bot. Bir osmanthus türü
( Osmanthus decorus, Oleaceae familyası )
Furûona´da mğowo ve alafi olarak iki isimle bilinen bitkiye Atina´da alafi , Ardeşen´de mğowo , Viwe´de ğowo ve Arkabi´de mxowo denir. Gövde, dal ve yaprakları karayemişe benzeyen, yaprakları hayvanlar tarafından yenen, kışın yapraklarını dökmeyen, ormanda yetişen çok yıllık bir ağaççıktır. Geçmişte “alafi” yaprakları kurutulur, kış aylarında hayvanlara yem olarak verilirdi.
|
33. Baéxili bot. Işılgan ağacı, ışığan, kazmaç, çoban püskülü
( Ilex colchica, Aquifoliaceae familyası )
baâgari adıyla da bilinen bu makiye Ardeşen´de paéxili , Atina´da ôawüali denmektedir. Megreller bu bitkiyi baréxi olarak isimlendirirler. (Foto. İsmail Bucaülişi, Noxlamsu)
|
34.
Cayüandğu bot. Kocayemiş, ağaç çileği
( Arbutus unedo, Ericaceae familyası )
|
35.
Coğori mwüo bot. Pontik defnesi, kurtbağı, sırımağu, sırımbağı
( Daphne pontica, Thymelaeaceae familyası)
Viwe´de wiwila mwüo da denir.
|
36. Çai bot. Çay
( Camellia sinensis )
Atina´da nçai denir.
|
37. Üamôara bot. Boylu mürver, ağaç mürver, kara mürver
( Sambucus nigra, Caprifoliaceae familyası )
|
38. İnöiri bot. Bodur mürver
( Sambucus ebulus, caprifoliaceae familyası )
Xopa ve Arkabi´de inöiri ya da anwüli adıyla tanınan bu bitkiye Viwe´de limbori ve Atina´da livora denmektedir. Megrelleraynı bitkiye inöiri, inöiria ya da inöili derler.
|
39. Süipindri bot. Çıçırgan, cıcılık, çalıgagası, çişkan, sincan, yer iğdesi, zincan
(Hippophae rhamnioides, Elaeagnaceae familyası)
|
40. Pinöo bot. Funda, süpürge otu, goyun, piren
( Erica manipuliflora, Ericaceae familyası )
Viwe´de ôinöo olarak bilinen bu bitkiye Furûona´da pinöo ya da pinçori denir.
|
41. Mzana bot. Şimşir ağacı
( Buxus sempervirens )
çimçiri de denir.
(foto. İ. Aleksi, Tolikçeti)
|
42. Méxuli bot. Armut
( Pyrus communis )
Türleri:
1. méxuli malağure: Sonbaharda olgunlaşan bir armut türü.
2. méxuli ûuûuli.
3. mcumori méxuli: Meyvesinden sirke yapılan ve sonbaharda olgunlaşan bir armut türü.
4. paşa méxuli.
5. méxuli üvanéa Viwe´de, üuüma méxuli Atina´da, méxuli gugumi Furûona´da: Biçim olarak testiye benzeyen bir armut.
6. méxuli şuüa , şuüaméxuli Xopa´da: Ciğerlenir, ağustosda olgunlaşır.
7. méxuli ore.
8. méxuli badi.
9. méxuli oüa.
10. méxumbuli Viwe´de, méxuli mbuli Furûona´da ôuöuri méxuli Atina´da.
11. méxukva Viwe´de, kva méxuli Atina´da.
12. dumaöi : Ağustos ayında yetişen ve olgunlaştığında ciğerlenen bir armut.
13. üalasaôi Viwe´de, üalamsaôi Atina´da.
14. méxutopri Viwe´de, méuli torpi Furûona´da, méxultopuri Arkabi´de.
15. méxuli omoxale Viwe´de, méxuli moxa Furûona´da.
16. méxuli meûaksi.
17. méxuli üavuni.
18. xeöeöuri Viwe´de, xaöaöuri Atina´da xeöe´uli Arkabi´de, méxuli xeöeöi Xopa´da.
19. méxuli guma.
20. méxuüalati.
21. méxukamaûe.
22. méxuli ağa.
23. m éxuli larozi.
24. méxuli okre , méxuli orko ya da méxuli sari.
25. méxuli ûangi.
26. méxuli yaği.
27. méxumöita.
28. méxuli şekeri.
29. méxutiôôai.
30. méxuxemşeli.
31. méxuxudni.
32. méxugudeli.
33. sulamani.
34. xuûaûuli méxuli.
35. osule méxuli.
36. méxu batmani.
37. méxuli loqa.
38. méxuli gonuri.
39. qinvaméxuli.
40. üoöali.
41. méxuli feli.
42. ğvamöita.
43. méxuli üai.
44. méxuli xarxana.
45. méxuli bardaği.
46. méxuli wüinûili ya da méxuli winûili.
47. m3xuli khaduni fur, arş.
48. mariaşina.
49. méxuli öepri.
50. méxuli ğini.
51. üalavartoni.
52. méxuli elaöveri.
53. méxuli makvali.
54. méxuli mçveri.
55. méxuli ôoliûe.
56. méxuli mangulisa.
57. méxuli xamza.
58. méxuli ûoôi.
59. méxuli kçe.
60. baülava méxuli.
61. parpa méxuli.
62. parpaüani méxuli.
63. méxuli üromi.
64. kotuna méxuli.
65. yanoşi méxuli şekeri.
66. méxuli sifûeri.
67. marûili: Meyvesi en son olgunlaşarak yenecek duruma gelen bir tür kış armudu.
68. mewurğula: İyice ciğerleşmeden yenmeyen bir armut türü.
|
43. Ôanûa bot. Ahlat, yabani armut
( Pyrus pyraster )
Xopa´da mûüuri méxuli ya da méxuli ôanûa olarak bilinir. Furûona´da da ôanda méxuli ya da mûuri méxuli olarak adlandırılır.
|
44. Uşkiri bot. Elma
( Malus domestica )
Türleri: 1. xanöeni . 2 . üaôeûişi . é. öereleriş . 4. xaldipxe. 5. çiçkuşi . Xopa´da uşkiri , Viwe´de uşkuri , Ardeşen–Atina´da da oşüuri denir.
|
45. Mt ´ üuri uşkiri bot. Yabani elma, ekşi elma
( Malus communis )
|
[1]
[2] [3]
[4] [5]
[6] [7]
[8] [9]
[10] [11]
[12] [13]
[14] [15]
[16]
Yasal uyarı: Bu sayfadaki materyaller (Yazı, fotoğraf, ses kaydı vb.)Telif Hakları ile ilgili yasal mevzuat uyarınca korunmakta olup, Lazuri.Com'un yazılı izni olmadıkça kullanılamaz, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez, her ne suretle olursa olsun ticari amaçla çoğaltma ve yayma yapılamaz, kopya edilemez, diğer internet sayfası ya da topluma acık yerlerde yayınlanamaz/yayımlanamaz.
Kaynaklar
- მაყაშვილი ალექსანდრე. ბოტანიკური ლექსიკონი: მცენარეთა სახელწოდებანი. თბილისი,1991.BUCAKLİŞİ, İsmail Avcı, Hasan UZUNHASANOĞLU. Lazuri – Turkuli Nenapuna, Lazca –Türkçe Sözlük. Akyüz Yayınları. İstanbul 1999. МАРР, Н. Грамматика чанского (лазского) языка с хрестоматиею и словарем. СПБ. Москва1910.KADSHAIA, Otar; Heinz FÄHNRICH. Mingrelisch – Deutsches Wörterbuch. Reichert Verlag, Wiesbaden, 2001. BAYTOP, Prof. Dr. Turhan. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları: 578. Ankara 1997. PHILLIPS, Roger. Wild Flowers of Britain . London 1977. MATARACI, Tuğrul. Ağaçlar, Doğa Severler İçin Rehber Kitap, Marmara Bölgesi Doğal–Egzotik Ağaç ve Çalıları. TEMA Vakfı Yayınları. İstanbul 2004. TEKİN, Erdoğan. Türkiye'nin En Güzel Yabani Çiçekleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İstanbul 2005. UZUNHASANOĞLU, Hasan. Lazca Bitki İsimleri Üzerine Bir Deneme; Mzgudape. Mjora Lazepeşi Nena. Sayı II. s. 43-45. Türkçe–Gürcüce Sözlük. Gürcistan–Türkiye Bilimsel-Kültürel İlişkiler Derneği. Lai Çlaidze'nin Redaksiyonuyla, II cilt. İstanbul, 2001. AMSE – de JONG, Dr. Tine H. Laz–English Dictionary. Kaukasus–Verlag, 2004. Çikobava, Arnolt. Çhanuri Taksthebi, Xopuri Khilokhavi. Tbilisi, 1970.Amse – de Jong, Dr. Tine H. Laz – English Dictionary . Kaukasus – Verlag, 2004.
- Kuş seslerinin geneli internet'ten temin edilmiş olup, www.lazuri.com tarafından flash olarak eklenmiştir. http://www.sumae.gov.tr/proje/son/pdf/y09.pdf http://www.vashlovanipa.ge/wildlife.htm
- http://flora.iatp.org.ge/Georgian/About.htm
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
MZGUDAPE