32
başkalaşma fiili
32. Başkalaşma Fiili
32.1.“Biri bir şey oluyor”
Yalın özneli Yalın yüklemli fiil
Bir halden başka bir hale geçmeyi ifade eden fiildir. Örneğin, “öğrenci iken mimar olmak” gibi.
Tablo 40 : Sade emperfekt |
Atina |
Arûaşeni-Oüordule |
Arkabi |
Maürial-Çxala |
viyer |
biyer |
biver ~ bivapur |
viqver ~ viqvapur |
iyer |
iyer |
iver ~ ivapur |
iqver ~ iqvapur |
iyen |
iyen |
iven ~ ivapun |
iqven ~ iqvapun |
viyert |
biyertu |
bivert ~ bivapurt |
viqvert ~ viqvapurt |
iyert |
iyertu |
ivert ~ ivapurt |
iqvert ~ iqvapurt |
iyeran |
iyeran |
ivenan ~ ivapunan |
iqvenan ~ iqvapunan |
Tablo 41 : Emperfek geçmiş zaman |
Atina |
Arûaşeni-Oüordule |
Arkabi |
Maürial-Çxala |
viyerûi |
biyerûi |
biverûi ~ bivapurûi |
viqverûi ~ viqvapurûi |
iyerûi |
iyerûi |
iverûi ~ ivapurûi |
iqverûi ~ iqvapurûi |
iyerûu |
iyerûu |
iverûu ~ ivapurûu |
iqverûu ~ iqvapurûu |
viyerûit |
biyerûit |
biverûit ~ bivapurûit |
viqverûit ~ viqvapurûit |
iyerûit |
iyerûit |
iverûit ~ ivapurûit |
iqverûit ~ iqvapurûit |
iyerûes |
iyerûey |
iverûes ~ ivapurûes |
iqverûes ~ iqvapurûes |
Atina |
Arûaşeni |
Arkabi |
Xopa-Çxala |
viyi |
biyi |
bivi |
viqvi |
iyi |
iyi |
ivi |
iqvi |
iyu |
iyu |
ivu |
iqu |
viyit |
biyit |
bivit |
viqvit |
iyit |
iyit |
ivit |
iqvit |
iyes |
iyes, iyey |
ives |
iqves |
Atina |
Arûaşeni |
Arkabi |
Xopa-Çxala |
viya |
biya |
biva |
viqva |
iya |
iya |
iva |
iqva |
iyas |
iyas~iyay~iyasu |
ivas |
iqvas |
viyat |
biyat |
bivat |
viqvat |
iyat |
iyat |
ivat |
iqvat |
iyan |
iyan |
ivan |
iqvan |
Atina |
Arûaşeni |
Arkabi |
Xopa |
Çxala |
viyare |
biyare |
bivare |
viqvaminon |
viqvaun |
iyare |
iyare |
ivare |
iqvaginon |
iqvaun |
iyasere |
iyasen |
ivasen |
iqvasunon* |
iqvasun |
viyatere |
biyaten |
bivaten |
viqva(t)minonan |
viqvatun |
iyatere |
iyaten |
ivaten |
iqva(t)ginonan |
iqvatun |
iyanere |
iyanen |
ivanoren** |
iqvanunonan* |
iqvanun |
* Maürial, “iqvasinon, iqvasinonan”.
** Pilarget, “ivanon”.
Atina |
Arûaşeni |
Arkabi |
Xopa |
Çxala |
|
|
|
|
|
iyi |
iyi |
ivi |
iqvi |
iqvi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
iyit |
iyit(u) |
ivit |
iqvit |
iqvit |
|
|
|
|
|
Yasak kipi, “doren”li, “dorûun”lu, “-na”lı, “ -üp ”lu vs. biçimleri bulunmaktadır. Elbette ki olumsuz ve soru biçimleri de vardır.
► Bere-skani mu ivu ? Çocuğun ne oldu ?
► Ûoxûori ivu. Doktor oldu.
► Xarmeli orûu, üai diqu. sap. Hastaydı, iyileşti.
► Ôuliwa korme diyu. Civciv tavuk oldu.
► Si imordasis muya iyare? Sen büyüyünce ne olacaksın?
► Ma vimordasis abuüaûi viyare. Ben büyüyünce avukat olacağım.
32.2. “-a-” kök önekli başkalaşma fiili
32.2.1. Yapım
Tablo 46 : Sade Emperfekt |
Atina |
Arûaşeni |
Arkabi |
Xopa-Çxala |
vayer |
bayer |
baver |
vaqver |
ayer |
ayer |
aver |
aqver |
ayen |
ayen |
aven |
aqven |
vayert |
bayertu |
bavert |
vaqvert |
ayert |
ayertu |
avert |
aqvert |
ayeran |
ayenan |
avenan |
aqvenan |
Tablo 47 : Datif durumda olan 1. şahsı gösteren biçimler |
Atina |
Arûaşeni |
Arkabi |
Xopa-Çxala |
mayer |
mayer |
maver |
maqver |
mayen |
mayen |
maven |
maqven |
mayert |
mayertu |
mavert |
maqvert |
mayeran |
mayenan |
mavenan |
maqvenan |
Tablo 48 : Datif durumda olan 2. şahsı gösteren biçimler |
Atina |
Arûaşeni |
Arkabi |
Xopa-Çxala |
gayer |
gayer |
gaver |
gaqver |
- |
- |
- |
- |
gayen |
gayen |
gaven |
gaqven |
gayert |
gayertu |
gavert |
gaqvert |
- |
- |
- |
- |
gayeran |
gayenan |
gavenan |
gaqvenan |
32.2.2.Kullanım
32.2.2.1.“Biri birinin birşeyi oluyor”
{ yö.dtm.yyk } Yalın özneli, Datif tümleçli, Yalın yüklemli fiil
“Bir şahısın bir şeyi oluyor”. Örneğin “bir şahısın öğrencisi oluyor”
► Si ma cuma mayer. Sen benim kardeşim olursun.
► Ma si cuma gayer. Ben senin erkek kardeşin oluyorum.
► Hentepe tkva malte gavenan. Onlar size komşudurlar.
► Him ma nana mayen. O benim annem olur.
► Sin ma mu maqver ? Sen bana ne oluyorsun ? (benim neyimsin ?)
► He üpçi ma cumadi maven. O adam benim amcam (dayım) olur.
► Ma si dadi gaqver. Ben senin halan olurum.
► Hemus si mutu var aver. Sen onun hiçbir şeyi olmuyorsun.
► E üulani, aya si mu gaqven? O kız senin neyin oluyor?
32.2.2.2.“Birinin (önceden olmayan birşeyi) oluyor ”
{ yö.dtm } Yalın özneli, Datif tümleçli fiil
► Ma ar bere mayen. Benim bir çocuğum oluyor.
► Ôoûe bere var maven. Hiçbir zaman çocuğa sahip olamıyorum.
► Ham livadis vorsi lazuûi mayen. Bu tarlada benim iyi mısırlarım olur.
► Ma axiris ônda ar xoci mayen. Benim ahırda her zaman bir öküzüm olur.
► Ar biçi bere dogavu-na hentepes komeçi. Bir erkek çocuğun olduysa onlara ver.
► Si sum tane üulani gaqven. Senin üç kızın oluyor.
► Ğomamci üulani aqvu. Dün gece bir kız çocuğa sahip oldu.
► Hem oxorcas lu var ayen. O kadının lahanası olmuyor.
► Ar tutaşe Aşelas a bozomota aven. Bir ay sonra Aşela'nın bir kız çocuğu oluyor (olacak).
32.2.2.3.Sıfat yüklem ile kullanım
{ dö.syk } Datif özneli, Sıfat yüklemli fiil
► Leba mayu. Geciktim.
► Mçxvapa mayu. Sıcaklandım.
► İni gayu-i? Üşüdün mü ?
► Qvini var gaqu-i ? Üşümedin mi ?
► Opşa xuçe mayu. Çok kızdım.
► Dido oncğore mavu. Çok utandım.
► Mitis bela var aqvas. Kimsenin başına bela olmasın.
► Mutu zori gaqvas-na, mawüindi üitis komuidvi! Bir sıkıntın olursa yüzüğü parmağına tak!
DİDİ LAZURİ NENAPUNA ÇIKTI ! |
|
Lazcanın Yazıya Geçirilmesinde Tarihsel Bir Adım!...
Bugüne kadar hazırlanmış en kapsamlı Lazca sözlük
Didi Lazuri Nenapuna, 17 yıl süren detaylı bir alan araştırması ve kaynak taraması sonucu vücuda getirilmiş, Lazcanın bütün diyalektlerini karşılaştırmalı olarak ele alan, Lazca üzerine yapılmış en uzun süreli çalışma olması itibariyle alanında tek!...
- Seri/Sıra No.: Chiviyazıları: 244/Mjora:45
- ISBN: 978-975-9187-40-8
- 25 Bin Lazca kelime
- Binlerce deyim ve atasözü
- Detaylı olarak incelenmiş fiil biçimleri
- Türkçe ve Latince karşılıklarıyla bitki ve hayvan adları
- Her kelime için çok sayıda Lazca örnek ve açıklama
- 1160 sayfa / Büyük boy / Sert kapak
- Adres: Mühürdarbağı sk. 8/1 Kadıköy İst.
- Tel.: 0 216 414 91 13/fax: 0 216 414 97 93/e-mail: bilgi@chiviyazilari.com
|
|
Lazuri.Com |
|
|
|
|
|
|