OFLİNE ÇEVİRİ

Kısaltmalar
gyu.	yö.tsz.
yul.	yö.lok.
atn.	yö.yyk.
fur.	yö.dyk.
viw.	yö.dtm.
ark.	yö.dtm.yyk.
arş.	yö.nsz.
xop.	eö.nsz.
sap.	eö.ynl.
fra.	eö.dnl.
ing.	eö.2nl.
lat.	dö.syk.
ös.nsz.	dö.tsz.
ös.ynl.	dö.ytl.
►	dö.btl.
~	/ /

39

fiil-isim

Lazca Fiil-isim, fiilin isim halidir. Anlamı ve kullanımı Türkçedeki “mastar”dan daha geniştir. Örneğin Lazca “ogzalu” fiil-isminin Türkçe karşılığı, “yürüme, yürüyüş, yürümek; gönderme, gönderi, göndermek” gibi anlamlara karşılık gelmektedir.

Tüm fiil köklerinden fiil-isim oluşturulmamaktadır. Örneğin “żun, ğirs, morums, uüoren, uğun, uyonun” gibi fiilleri ile aynı köklü fiil-isim bulunmamaktadır.

39.1.    Yapım

Lazca Fiil-isimlerin beş çeşit yapımı vardır.

39.1.1.  Fiilbaşı ...-u(Ôriverbi ...-u) 

39.1.2.  o- ... –u

* “obgarinu” kelimesindeki “-in-”, ettirgen fiillerde bulunan aynı biçimli ekten farklıdır.

39.1.3.  “-apa”lı fiil-isim

Marmara bölgesinde yaşayan 93 Harbi göçmeni Lazlarda yaygındır.;r.

39.1.4.  “-a”lı fiil-isim

39.1.5.  “olva” tipi fiil-isim [Batı]

39.2. Kullanım(Oxmaru)

► ogzalu: yürüme, yürüyüş, yürümek; gönderme, göndermek*(* Lazca fiil-isimlerde nesneli ya da nesnesiz olma durumu anlatılmaz. Dolayısiyle bir fiil-isim hem nesneli anlam, hem nesnesiz anlam taşıyabilir.)

► üoçi-şüimi môolişa ogzalu şeni cenöareri oüoviğam. Kocamı İstanbul’a göndermek için para biriktiriyorum.
► Dimordi-na-ti ogzalu var diguri. Büyüdüysen de yürümeyi öğrenemedin.

► obiru (1) yul. şarkı söyleme, şarkı söylemek (2) gyu. oynama, oynamak

► Ma andğa obiru minon. yul. Ben bugün şarkı söylemek istiyorum.
► Berepes obiru var uşüuran. gyu. Çocuklar oynamayı bilmiyorlar.

► oşüomu ~ oöüomu: yeme, yiyiş, yemek

► Gyari oöüomu şeni lumcişa deviyondri. Yemek yemek için akşama kadar bekledim.
► Gyari oöüomuşa mofûi. Yemek yemeye geldim.

► onöaru ~ oöaru: yazma, yazmak

► Si-ti onöaru gorum-na mektebişe idi. Sen de yazmak istiyorsan okula git.
► Muüu wana golaxûu, ham onöarupe var gaçodinu. Kaç yıl geçti bu yazıları bitiremedin.

► obgaru: ağlama, ağlayış, ağlamak

► Obgaru şeni celarer. Ağlamak için (her zaman) hazırsın.
► Obgaru gorum-na ibgari. Ağlamak istiyorsan ağla.

► omûinu: kaçma, kaçış, kaçmak

► Omûinu şeni gza gorum. Kaçmak için yol arıyorsun.
► Omûinuşe made muti var ikum. Kaçmaktan başka bir şey yapmıyorsun.

► ogoru atn. isteme, isteyiş, istemek

► Bozomota ogoru-ti var gişüun. Kız istemesini de bilmiyorsun.
► Bozomota ogoru şeni a ndğeri gza vidit. Kız istemek için bir günlük yol gittik.

► oşüinu atn. dinleme, dinleyiş, dinlemek

► üoçineburi oşüinu var gişüun. Adam gibi dinlemeyi bilmiyorsun.
► Radio oşüinu şeni hak oüipineran. Radyo dinlemek için burada toplanıyorlar.

► owamu: vurma, vurulma, vurmak, vurulmak

► ôeaûi üoçi orûu. Heşeni hemuk owamu morumûu atn. O kötü adamdı. Buyüzden o vurulmayı hakkediyordu.
► Himuk owamu var morumûu atn. O vurulmayı hak etmiyordu.

► oxaşüu ~ oxaçku: ekme, ekmek

► Livadis lu dopxaşüit, lobya dopxaşüit, hus lazuûi oxaşüu morums atn. Bahçeye lahana ektik, fasulye ektik, şimdi mısır ekmek icap ediyor (mısır eksik).

Örnek(Evuli) 

► Oxorişa çkinişa doxunupa şeni moxtu. Bizim eve oturmak için geldi.
► Dişüape öüirapa diöirs. Odunları kesmek gerekiyor.
► Wüari şumapa minon. Su içmek istiyorum.
► Noğaşe olva şeni ağani porça iöapu. Çarşıya gitmek için kendine yeni elbise diktirdi.
► Orubaşe gololva şeni xinci medgaman. Dereden geçmek içn köprü kuruyorlar.
► Şüimi şüala molva gorum-na nana-süanis uwvi. Benimle gelmek istiyorsan annene söyle.
► Bereşi msiponapate dulya var iqven. Çocuğun düşüncesiyle iş olmaz.
► Mwüupis ğalişen quapa mevagni. Karanlıkta bağırtı duydum.